Kết cục Tây Thi

Cầu Tây Thi tại Mộc Độc, tỉnh Tô Châu

Kết cục của Tây Thi có rất nhiều thuyết:

  • Tây Thi và Phạm Lãi có tình cảm. Sau khi nước Ngô vong, Phạm Lãi được Câu Tiễn ban thưởng. Sau đó, Phạm Lãi đã bỏ đi cùng Tây Thi, cả hai ngao du Thái Hồ, cứ thế mà sống, không vướng bận chuyện nhân thế nữa[2]
  • Tây Thi bị người Ngô thả sông. Loại thuyết này xuất phát nhiều vào thời Đường-Tống, kể lại việc khi nước Ngô bị vong, người Ngô trút giận lên Tây Thi, bắt nàng quấn vào vải lụa, sau đó thả trầm xuống sông mà chết[3].
  • Có thuyết lại cho rằng, vợ của Câu Tiễn ghen, sợ Câu Tiễn mê đắm Tây Thi mà mất nước như Phù Sai nên đã bí mật sai quân lính bắt Tây Thi buộc vào đá ném xuống sông. Tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc chính là dựa vào thuyết này.

Đặc biệt là thuyết Tây Thi bị chết chìm trên sông, là có sự tích từ rất sớm. Sau khi Nước Ngô bị diệt chưa đầy 100 năm, Mặc Tử trong phần "Thân sĩ thiên" (亲士篇), có liệt kê các cái chết đáng chú ý, ông viết:「"Tỷ Can chi ế, kỳ kháng dã; Mạnh Bí chi sát, kỳ dũng dã, Tây Thi chi trầm, kỳ mỹ dã, Ngô Khởi chi liệt, kỳ công dã"; 比干之殪,其抗也;孟贲之杀,其勇也;西施之沉,其美也;吴起之裂,其事也。」, đoạn này ý tứ là những người này đều là chết vì sở trường của họ, sở trường từng người đều thu nhận tai họa tương đồng. Mặc Tử đã đồng thời xác minh cái chết của Tây Thi chính là do bị dìm trên sông[4][5].

Ngày nay, tại Chiết Giang, Thiệu Hưng, Chư Kỵ, có một tòa điện Tây Thi, các di tích của Việt quốc cổ đô thành. Sau khi Tây Thi mất tích, người ta đã dùng Tây Hồ để tưởng nhớ nàng. Tây Hồ, còn gọi là Tây Tử Hồ (西子湖), theo quan niệm dân gian cho rằng nơi đây là nơi vong hồn của nàng vẫn còn tồn tại. Tương truyền, trong hồ xuất hiện một con nghêu, dân gian cho rằng đó là lưỡi của nàng, do vậy con nghêu còn được gọi là Tây Thi thiệt (西施舌; lưỡi Tây Thi).

Nhà thơ Tô Đông Pha đã viết bài thơ về nơi đây và Tây Thi trong bài Ẩm hồ thượng sơ tình hậu vũ (飲湖上初晴後雨; Uống rượu ở Tây Hồ lúc đầu trời tạnh).

Hán tự...水光瀲灩晴方好,山色空蒙雨亦奇。欲把西湖比西子,淡妝濃抹總相宜Phiên âm...Thủy quang liễm diễm tình phương hảo.Sơn sắc không mông vũ diệc kỳ.Dục bả Tây Hồ tỉ Tây Tử.Đạm trang nùng mạt tổng tương nghi.Dịch thơ...Nước dập dờn bừng khi nắng rọi.Nước nhạt nhòa xanh buổi mưa về.Tây Hồ ví tựa Tây Thi.Điểm trang đậm nhạt vẻ gì cũng xinh[6].